Kasteel Doornenburg is nooit belegerd geweest. ,,Nou ja, bijna nooit”, grinnikt vrijwilliger Wim Vermei. ,,In de jaren tachtig is hier de reclamespot voor ERU Goudkuipje opgenomen. Die van: Ze smelten de kazen”. Nadat de vijand oprukt en het kasteel dreigt te veroveren, besluiten de soldaten van het kasteel om de kazen te verhitten om de smeerkaas over de vijand te gieten.
Je moet wel goed kijken om Kasteel Doornenburg te herkennen. Dat gaat in Floris, de televisieserie uit de jaren zestig, wat makkelijker. De serie heeft het prachtige monument zoveel gebracht dat er een speciale Florisruimte is ingericht. ,,Aanvankelijk tijdelijk, maar ik denk dat de tentoonstelling nooit meer weggaat.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Vermei is een van de circa zeventig vrijwilligers uit de omgeving die helpt bij het draaiende houden van het kasteel. De Stichting tot behoud van den Doornenburg heeft onder andere werkgroepen die verantwoordelijk zijn voor groenonderhoud en voor de museale collectie. Er is één beroepskracht: kasteelmanager Diana Jansen.
Vrouwen
Het rond 1300 gebouwde kasteel heeft een rijke geschiedenis. ,,Er stond al wel een houten kasteel, maar Willem van Doornick liet er toen een stenen gebouw neerzetten. Hij noemde zich Heer van Doornenburg. Daarna is het altijd via overerving in de familie gebleven. Dat zie je niet in de namen terug, want het waren vaak vrouwen die het erfden.”
Nadat de laatste bewoner in de negentiende eeuw overleed, stond het kasteel lang leeg en verloederde het. ,,In 1936 kocht de Twentse textielbaron Van Heek het. Hij had wel meer kastelen. En veel geld, want hij liet het helemaal restaureren in Middeleeuwse stijl”, zegt Vermei.
Lang konden Van Heek en de bewoners van het dorp niet genieten van het kasteel, want in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog raakte een bom het kasteel vol. ,,In de eerste jaren na de oorlog ging men er vanuit dat het een Duits projectiel was geweest. Omdat de Betuwe geëvacueerd was, was niemand getuige geweest van het bombardement”, zegt de vrijwilliger. ,,Maar onderzoek in de jaren zestig bracht aan het licht dat het een Engelse bom was geweest.”
Tekst gaat verder onder de foto.
Met een bedoeling, want in de toren zaten Duitse soldaten. ,,Vanuit die toren kon je zowel de Waal als de Rijn goed zien, dus het was een strategische plek. Een bom miste het kasteel, de andere was een voltreffer, zo bleek uit de geraadpleegde archieven van de RAF.”
Waslijst
Na de restauratie in de jaren zestig staat het kasteel er weer parmantig bij, maar schijn bedriegt. Onze Monumentenwachters hebben inmiddels een hele waslijst aan gebreken geconstateerd. ,,In zo’n oud gebouw is er altijd wel iets dat stuk is of vervangen moet worden”, zegt Wim Vermei. ,,En dat zijn vaak kostbare renovaties. We krijgen inkomsten van entreeprijzen, verhuur, enkele subsidies en een bijdrage van de familie Van Heek, maar we moeten wel keuzes maken.”
Vermei ziet het als een pluspunt dat de vele vrijwilligers onderhoudswerk verrichten en de lijnen met de kasteelmanager kort zijn. ,,Wij schakelen niet zomaar dure bureaus in, maar bekijken samen wat er moet gebeuren en hoe we dat aanpakken. We doen heel veel zelf. En als het niet anders kan -zoals bijvoorbeeld met verwarming- dan besteden we uit.”
Rutger Hauer als Floris
Het kasteel in Doornenburg kreeg in de jaren zestig grote bekendheid dankzij de zwartwit-televisieserie Floris, met Rutger Hauer in de rol van ridder. Die serie werd grotendeels in Doornenburg opgenomen en kluisterde destijds miljoenen mensen aan de televisie.
Tekst gaat verder onder de foto.
,,Het is afgelopen oktober 55 jaar geleden dat de eerste aflevering werd uitgezonden “, zegt Vermei. ,,Maar vreemd genoeg is de serie nog steeds om aan te zien. Ik heb mijn buurjongetje van negen jaar oud eens een aflevering laten zien en hij vond het spannend.”
Ter herinnering aan de opnames is in het kasteel een speciale Floriskamer ingericht, met veel foto’s van toen en replica’s van gebruikte kostuums en voorwerpen uit de serie. Vermei: ,,Gek genoeg was Floris in de tv-serie de held, terwijl hij in het echt de vijand was van Karel van Gelre en Maarten van Rossem, toch de Gelderse helden.”
