Molens zijn historische werktuigen. Net als bij elke machine is regelmatig onderhoud bij molens dan ook van groot belang. Een goed onderhouden molen hoeft minder snel gerestaureerd te worden én behoudt beter zijn monumentale waarde, omdat het onderhoud voorkomt dat onderdelen vervangen of vernieuwd moeten worden. Door hun complexiteit is het inspecteren van monumentale molens specialistisch werk. Daarom zijn onze moleninspecteurs opgeleid als molenaar. Daarnaast zijn enkele moleninspecteurs in hun vrije tijd ook als molenaar op een molen actief. Ook is er veel kennis aanwezig vanuit de molenmakerij. Zo bent u dus verzekerd van een gedegen inspectie van uw monumentale molen.
Na de inspectie ontvangt u een uitgebreid inspectierapport met onze bevindingen en adviezen voor onderhoud. Dit is een handige basis voor subsidieaanvragen zoals de Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim). Monumentenwacht Gelderland kan u hierbij adviseren of het volledige plan opstellen.
Hoe werkt het?
De vijf stappen van een molen inspectie:
1. Voorbereiding
De inspectie start al voordat onze monumentenwachter bij u langskomt. Ter voorbereiding op de inspectie gaat hij na of uw molen al eerder is geïnspecteerd. Is dit het geval, dan zoekt hij in eerdere inspectierapporten naar aandachtspunten. Ook zal hij bij u informeren naar uitgevoerde reparaties, nieuwe gebreken of andere problemen.
2. Blik op de buitenkant
Tijdens het bezoek aan uw molen inspecteert de monumentenwachter eerst de buitenkant van de molen. Daarbij let hij niet alleen op bouwkundige gebreken, maar ook op gebreken aan bijvoorbeeld de staartconstructie en de wieken. Bij de bewegende delen controleert hij of de bevestiging en sluiting goed is. Tijdens de inspectie wordt met de molen gekruid en (bij voldoende wind) gedraaid, dit om het gevlucht en het gaande werk optimaal te kunnen beoordelen. Bovendien is aandacht voor de veiligheid voor molenaar en eventuele bezoekers.
3. De omgeving
De omgeving van de molen, ook wel de biotoop genoemd, is belangrijk voor een goede werking: bij teveel verstorende elementen, zoals flatgebouwen of hoge bomen, vangt de molen namelijk niet meer voldoende wind om goed te kunnen draaien. Daarom besteedt de monumentenwachter tijdens de moleninspectie ook aandacht aan de biotoop van de molen.
4. Naar binnen
Bij een molen draait het om de binnenkant – letterlijk! De binnenkant van de molen wordt dan ook grondig geïnspecteerd. Een molen bestaat van binnen uit het zogenaamde gaande werk (de bewegende onderdelen) en het staande werk (alles wat niet beweegt). De monumentenwachter controleert het staande werk op o.a. aantasting, inrotting en stabiliteit, en het gaande werk op slijtage en bevestigingen. Ook hier let hij op de veiligheid voor molenaar en bezoekers.
5. Inspectierapport
De monumentenwachter beschrijft al zijn bevindingen in een inspectierapport. Dit krijgt u toegestuurd. In het rapport ziet u een beoordeling van alle onderdelen van uw molen, zowel binnen als buiten. U beslist vervolgens zelf of u onderhoudswerkzaamheden laat uitvoeren. Monumentenwacht Gelderland denkt hierover graag met u mee.