Tien jaar lang had Rijksmonument Het Hof in het Gelderse Hengelo leeg gestaan voordat Art en Monique Schieman het in 2012 kochten. ,,Het was compleet uitgeleefd en verwaarloosd. Gelukkig had de vorige eigenaar – een stichting – de verwarming op tien graden laten staan”, zegt Monique. ,,Dat is de redding geweest.”
Desondanks kostte de restauratie van het 32 bij 14 meter grote pand zo’n zestien maanden. Ze kochten het pand niet in een opwelling. ,,De beslissing tot koop viel pas toen we een zeer gedegen basisplan hadden gemaakt, waarin de verwarming en de isolatie van het huis een grote rol speelden.”
Teken
Overigens was de aankoop nog best moeilijk. ,,De vorige eigenaar was bang dat we het zouden opknappen en doorverkopen. Toen we door de tekeningen snuffelden kwamen we erachter dat mijn opa uit Lochem als architect in 1937 was betrokken bij een eerdere restauratie. Voor ons was dat ook een soort teken: dan moet het zo zijn. De makelaar stelde voor om dat in een brief aan de stichting te zetten.” Dat had effect, want vlak daarna ging de eigenaar akkoord met de verkoop.
Tekst gaat verder onder de foto.
,,Wij wilden dit Rijksmonument zoveel mogelijk in oude staat terugbrengen, met oog voor oude onderdelen en gecombineerd met persoonlijke details. Het moest vooral ook zo duurzaam mogelijk worden. We wilden het huis alleen als het alternatief verwarmd zou kunnen worden en we onszelf van elektriciteit zouden kunnen voorzien.”
Er werd onder andere een meting per ruimte gedaan om de warmtebehoefte vast te stellen. ,,Daarbij was een goede isolatie van het huis van groot belang. Alle binnenmuren hebben we met Pavatex platen geïsoleerd en voorzien van een lemen afwerklaag. Dat werkt goed in verband met het vocht dat bij dit soort oude gebouwen altijd een probleem is. Ook is het dak geïsoleerd en hebben we in het hele huis vloer- en wandverwarming aangebracht.” Ook lieten ze geïsoleerd monumentenglas plaatsen.
Collectoren
Dat er in de loop van de tijd een groot plat dak in het midden van het Rijksmonument was gekomen, hielp enorm bij de wensen van het echtpaar. ,,Zo hebben we zonnecollectoren voor de verwarming en photovoltaïsche panelen voor de elektriciteit kunnen plaatsen zonder dat je het van de straat ziet.” Wie in de achtertuin naar achteren loopt en naar boven kijkt, kan net een glimp opvangen van de zonnepanelen.
Tekst gaat verder onder de foto.
Even terug in de tijd. Voor zover bekend staat de basis van het huidige gebouw er rond 1600, al moet er rond 1300 ook al een klein boerderijtje op de grond hebben gestaan. ,,De naam Het Hof stamt uit de tijd dat hier recht werd gesproken. En dan moet je niet aan een rechtbank van nu denken. Het ging meer over geschillen over een koe en een strobaal.”
Ongeveer een eeuw lang is Het Hof in eigendom van de domineesfamilie Snethlage. Dat begint in 1724 wanneer ds. Philip Jacob Snethlage predikant in Hengelo wordt. Daarna wonen er nog twee generaties lang Snethlages. Kleinzoon Rutger Tobias is de laatste, tot zijn overlijden in 1823.
Burgemeester
Rond 1900 neemt burgemeester Van Reynst zijn intrek in het pand. Het was een strategische plek, want hij kon door zijn achtertuin naar het toenmalige gemeentehuis wandelen. Hij liet het verbouwen en zo kwamen er veel kamers in het huis. Die kan het stel goed gebruiken, want Art huisvest er weleens gasten van zijn yoga- en meditatieweekenden. Ook biedt het stel geregeld onderdak aan mensen die het nodig hebben.
De laatste bewoner voordat Art en Monique het kochten is de kunstenares Agnes van den Brandeler, die er begin jaren 70 van de vorige eeuw komt wonen. Ze maakt in de tientallen jaren dat ze er woont enorm veel schilderijen. ,,De door haar opgerichte stichting is vijf jaar lang bezig geweest om alle schilderijen een plek te geven in onder andere musea.”
Het isoleren, aanleggen van vloer- en wandverwarming en plaatsen van zonnepanelen was een dure klus, waar destijds nog amper subsidiemogelijkheden voor waren. ,,We hebben toen besloten om al het schilderwerk binnen niet uit te besteden, maar zelf te doen.” Zo konden ze die investering besparen en dat geld aan de duurzaamheidsmaatregelen besteden.
Rondleiding
,,We hebben er heel lang over nagedacht en berekend hoe we het zouden doen. En het werkt erg goed”, zegt ze. ,,Ik vind het leuk om daar over te vertellen, dus voor uitnodigingen voor een lezing of een rondleiding voor mensen die ook zoiets in hun monument willen doen sta ik open.”
Monique heeft tijdens de restauratie de rol als bouwvrouw op zich genomen. ,,Ik heb altijd al graag dingen met mijn handen gedaan. Was als kind al bezig met tekenen en ook constructiespeelgoed. Ik vind het leuk om dingen te maken. Tijdens de restauratie accepteerde iedereen mijn rol. Daar heb ik ze allemaal voor bedankt.”
Dat gebeurde tijdens een groot tuinfeest, waar alle betrokken werknemers van restauratie-aannemer Hofman uit Zutphen en onderaannemers waren uitgenodigd. ,,Er bleken 86 mensen aan meegewerkt te hebben. Dat het er zoveel waren, had ik niet gedacht.” Het was een mooie afsluiter van een lang traject. ,,Het kostte veel tijd, maar het was heel leuk om te doen. Het is mooi geworden en we hebben veel plezier gehad.”